زیر پوست بازار خودرو در ترکیه

به گزارش «اخبار خودرو»، ترکیه، پس از پاکستان پرجمعیت‌ترین کشور همسایه ایران است و باتوجه به نزدیکی فرهنگی میان دو کشور و البته دو دهه رشد اقتصادی بالا، حالا چندسالی می‌شود ترکیه پذیرای مهاجران ایرانی است. علاوه بر این، تا پیش از همه‌گیری کرونا، ایران در فهرست پنج کشور فرستنده گردشگر به ترکیه قرار داشت و در دو سال اخیر، شهروندان ایرانی در صدر خریداران املاک مسکونی در ترکیه قرار داشته‌اند. اما تا جایی که به خودرو مربوط می‌شود، این کشور یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قطعات خودرو در جهان است و دست‌کم ۹ شرکت خودروسازی خارجی نیز در این کشور، کارخانه‌های تولید خودرو احداث کرده‌اند.

ترکیه در سال اخیر میلادی نیز از برنامه خود برای تولید نخستین خودرو ملی الکتریکی در سال‌های آینده رونمایی کرد که می‌تواند صنعت خودرو این کشور را چند قدم به جلو ببرد. اما حوزه خودرو در این همسایه شمال‌غربی ایران، چه ویژگی‌های دیگری دارد؟
 
صنعت خودرو ترکیه، حدود ۶ دهه پیش و تقریبا همزمان با آغاز تولید خودرو در ایران، کلید خورد. با این همه، بر خلاف ایران که شیب مثبت بسیاری خوبی در تولید خودرو داشت-هرچند بعدها این شیب سیر نزولی به خود گرفت- اما ترکیه این مسیر را برعکس پیمود. رونمایی از خودرو «دوریم» در این کشور، حدود ۶دهه پیش، با اذعان به اینکه ترکیه هنوز آماده خودروسازی نشده، همراه شد و آنها به ساخت و مونتاژ قطعات منفصله روی آوردند.

  جاه‌طلبی یک خودروساز بزرگ

بااین‌حال، همپای توسعه اقتصادی شتابان در این کشور و نیروی کار به‌نسبت ارزان آن، شرکت‌های خودروسازی خارجی همچون رنو، هوندا و حتی مرسدس‌بنز طی دو دهه گذشته، کارخانه‌هایی برای مونتاژ و صادرات خودرو در ترکیه تاسیس کردند. امروز، این کشور با تولید سالانه حدود ۱.۴میلیون دستگاه خودرو، تیراژ تولید در ایران را پشت سر گذاشته و در سال ۲۰۱۹، حدود ۲۸میلیارددلار از محل صادرات خودرو و قطعات منفصله درآمد داشته است.

البته جاه‌طلبانه‌ترین طرح تولید خودرو ملی در ترکیه نیز چندی پیش آغاز شد. زیرا اعلام کرد قصد دارد یک شاسی‌بلند کوچک الکتریکی به‌نام «توگ» (TOGG) را که با همکاری شرکت‌های خارجی طراحی شده است، تا سه‌سال آینده وارد بازار کند.

آن گونه که اعلام شده، کارخانه‌ این شرکت با ظرفیت سالانه ۱۷۵هزار دستگاه، تا سال آینده در شهر بورسا ساخته خواهد شد و در این میان دولت ترکیه هم اعلام کرد علاوه بر معافیت‌های مالیاتی، خرید سالانه ۳۵هزار دستگاه از محصولات این کارخانه را تضمین می‌کند. 

از واقعیت‌های بازار خودرو در ترکیه چه می‌دانیم؟

اما فارغ از ویژگی‌های فنی و اقتصادی بازار خودرو ترکیه، زیر پوست این بازار خودرو چه خبر است و ایرانی‌هایی که به این کشور می‌روند، چه چیزهایی را باید بدانند؟ نخست آنکه خرید خودرو در ترکیه برای اتباع خارجی امکان‌پذیر است، اما با توجه به اینکه خودروهایی با پلاک این کشور و همچنین با پلاک خارجی می‌توانند در خاک ترکیه تردد کنند، پس می‌توان با هر دو پلاک خودرو خریداری کرد.

اما از آنجا که فروش خودروهای دارای پلاک خارجی صرفا به اتباع خارجی مجاز است، بنابراین دردسرهای خریدوفروش این خودروها نیز بیشتر خواهد بود. علاوه‌براین، تردد خودروهای دارای پلاک خارجی در خاک ترکیه، نیازمند پرداخت اجازه تردد است.

نکته جالب‌ آنکه خرید خودرو برای اتباع خارجی در ترکیه، معاف از مالیات است. به این ترتیب، ورود خودرو خارجی به ترکیه و فروش آن در خاک این کشور به یک تبعه خارجی، امکان‌پذیر است. اما ازآن‌سو، خرید خودرو در این کشور، نیازمند اقامت در ترکیه است.

البته شهروندان ایرانی با خودروهای پلاک ایران به‌صورت کابوتاژ (Cabotage) می‌توانند وارد خاک ترکیه شوند و حداکثر ۲۴‌ماه نیز در آنجا حضور داشته باشند اما شرط کابوتاژ خودروهای خارجی این است که صاحب خودرو، حداقل ۱۸۵‌روز در سال، در کشور مبدأ اقامت داشته باشد.

ازسوی‌دیگر تردد خودروهای بنزینی و دیزلی در خاک ترکیه، قانونی است، اما این کشور یکی از بالاترین نرخ‌های بنزین در منطقه را دارد، به‌همین‌دلیل، برخی ترجیح می‌دهند خودروهای دیزلی داشته باشند.

مالیات از صاحبان خودرو در ترکیه، به‌صورت سالانه دریافت می‌شود البته مبلغ مالیات باتوجه به متغیرهایی همچون حجم موتور و مدل خودرو و مواردی از این قبیل است. بیمه بدنه هم برای خودرو، مانند ایران، اختیاری بوده اما بیمه شخص ثالث الزامی است.

برای خریدوفروش خودروهای دست‌دوم برخلاف ایران، مبایعه‌نامه‌ تنظیم نمی‌شود و فرآیند حقوقی نقل‌وانتقال مالکیت خودرو، در دفاتری با نام «نوتر» (Noter) صورت می‌گیرد که شبیه دفاتر اسناد رسمی است. نقل‌وانتقال مالکیت خودرو و همچنین انتقال ثمن معامله  و وجه بانکی با حضور خریدار و فروشنده در این دفاتر انجام می‌شود.