تاثیر شرکت « دانش بنیان پروزن» بر صنعت خودرو
به گزارش بخش خبری اتوکارشناس،
به گزارش «اخبار خودرو»، صنعت خودرو برای پیشرفت به تامین‌کننده‌های قدرتمند، کاربلد و البته به‌روزنیاز دارد. تامین‌کنندگانی که مدام در حال تحقیق و توسعه بوده و قطعات به‌روز، باکیفیت و قیمت مناسب را به آن‌ها عرضه کنند. یکی از تامین‌کنندگان بزرگ خودروسازان در بحث قطعات تزیینی داخل خودرو، کف‌پوش‌ها، موکت و انواع عایق‌های خودرویی شرکت «پِروزن» است. محصولات این شرکت را در اکثر خودروهای کشور می‌بینیم. شرکتی که طی این سال‌ها علاوه بر پوشش کامل نیاز خودروسازان، نیاز صنعت ساختمان و صنعت لوازم خانگی را نیز برآورده کرده است. این مجموعه طی سال‌ها فعالیت خود به شرکتی دانش‌بنیان نیز تبدیل شده و توانسته است با سرمایه‌گذاری‌های سنگین برای تولید مواد اولیه برای قطعه‌سازان دیگر هم فعالیت داشته باشد. ضمن اینکه این شرکت در حال حاضر دانش فنی به ترکیه صادر می‌کند. در خصوص عملکرد این شرکت و چشم‌انداز و دستاوردهای آن با آرش محبی‌نژاد، رئیس هیات مدیره آن به گفت‌وگو پرداختیم.
ابتدا در خصوص نحوه تاسیس شرکت پروزن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انوع موکت و قطعات تزیینی داخلی خودرو و همچنین انواع عایق‌های صوتی و حرارتی توضیح دهید.
شرکت پروزن در خلال سفر ریاست جمهوری وقت در سال ۸۱ به اسپانیا با سرمایه گذاری مشترک با یک شرکت اسپانیایی تشکیل شد. این شرکت نخستین سرمایه گذاری مشترک ۵۰،۵۰ در ایران بود.
آن زمان اسپانیایی‌ها با همکاری سهام‌داران ایرانی سرمایه‌گذاری بزرگی انجام دادند که یک نوآوری در عقد قراردادهای بین‌المللی برای کشور بود. اکثر قراردادها به صورت ۴۰،۶۰ یا ۴۹،۵۱ به سمت طرف ایرانی یا خارجی منعقد می‌شد اما سرمایه گذاری مشترک شرکت پروزن این‌گونه نبود.
این سرمایه‌گذاری مشترک و تولید پروزن موجب چه دستاوردی برای کشور شد؟
با انجام این سرمایه‌گذاری خطوط تولید لایه‌های سنگین پلیمری در کشور ایجاد شد. قبل از تاسیس شرکت پروزن، لایه‌های سنگین پلیمری به صورت کاملا وارداتی تامین می‌شد. به طوری که در آن زمان سالانه ۱۵ میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شد اما شرکت پروزن توانست این محصول را داخلی‌سازی کند.
شرکت پروزن در سال ۸۲ در زمینی به مساحت ۳۶ هزار متر مربع در نظرآباد کرج و شهرک صنعتی خصوصی سپهر به صورت کاملا مهندسی‌ساز و با دانش اولیه اسپانیایی راه‌اندازی شد و در سال ۸۳ به تولید رسید.
اولین خط تولید این مجموعه، خط تولید لایه های سنگین پلیمری بود و همزمان با آن اقدامات لازم برای ایجاد خط تولید نمدهای صنعتی انجام شد؛ در ادامه توسعه شرکت خطوط نمدهای صنعتی و … خطوط تولید منسوجات نبافته خودرویی و همچنین خطوط تولید موکت خودرویی (قابل استفاده برای صنعت ساختمانی) ایجاد شد. با توسعه کارخانه خطوط پرس و فرمینگ‌های حرارتی، تولید عایق‌های در موتور، عایق‌های سینه داشبورد، کانال گیربکس و انواع عایق‌های صوتی و حرارتی نیز راه اندازی شد.
شرکت پروزن جزو شرکت‌های صادرکننده دانش فنی هم به حساب می‌آید. این شرکت چگونه تبدیل به یک شرکت دانش‌بنیان شد؟
با ادامه روند توسعه، شرکت پروزن با بومی کردن فناوری تولید جزو معدود شرکت‌های صادرکننده دانش فنی کشور محسوب می شود. پروزن به کشور ترکیه دانش فنی صادر کرده همچنین این شرکت در زمینه محصولات خود دانش‌بنیان شده است.
در حال حاضر محصولات پروزن شامل چه مواردی می‌شود؟ شرکت قابلیت تامین مواد اولیه برای سایر قطعه‌سازان هم دارد؟
درحال حاضر شرکت پروزن انواع محصولات NVH (نویز و ارتعاشات) خودرو را تولید می‌کند که بیشتر شامل عایق های در موتور، عایق صداگیر کابین و موکت‌های کف خودرو بوده و به صورت Tier۱ در این حوزه‌ها فعالیت دارد. شرکت پروزن بعد از توسعه، هم محصولات Tier۱ برای خودروسازان تولید کرده و هم به عنوان Tier۲ تامین کننده مواد اولیه سایر قطعه‌سازان است.
به عنوان مثال نمدهای صنعتی هم برای تولید قطعات ایزولاسیون و قطعات فرمینگ حرارتی در داخل شرکت استفاده می‌شوند هم به شرکت‌های دیگری که در این زمینه فعال هستند به فروش می رسند.
انواع منسوجات نبافته هم به همین صورت بوده و به جز قطعه سازی در صنایع ساختمانی هم وارد شده است. این هدیه‌ای بود از صنعت خودرو به صنعت ساختمان.
جلوگیری از انتقال صدا بین واحدهای ساختمان ها با عایق‌های ساختمانی، از جمله خدماتی است که پروزن عرضه کرده؛ ضمن اینکه در همکاری با سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت اقدامات موثری برای جلوگیری از هدر رفت انرژی آغاز کردیم که بسیار موفقیت آمیز بود.
شرکت علاوه بر پاس کردن استانداردهای خودرویی، تاییدیه وزارت مسکن را هم در خصوص محصولات صوتی و حرارتی به دست آورد و آرامش را به صنعت ساختمان هدیه کرد. در ادامه فعالیت، برای لوازم خانگی نیز محصولات عایق صوتی عرضه کردیم.
در محصولاتی مانند لباس‌شویی یا ظرف‌شویی تمام قطعاتی را که برای ایزولاسیون و عایق‌های صوتی به صورت وارداتی تامین می‌شد به مرور داخلی‌سازی و به تولیدکنندگان لوازم خانگی عرضه کردیم و توانستیم جلوی واردات ۳۰، ۴۰درصدی محصولات ایزولاسیون صوتی و لرزشی تولیدکنندگان لوازم خانگی را بگیریم. در حوزه صنعت خودرو هم به خصوص با احداث پرس‌های گرم و پرس‌های فرمینگ و شکل‌دهی حرارتی موفق شده‌ایم عمده بازار تولید عایق فرمینگ حرارتی در کشور را بگیریم.
چه اقداماتی در خصوص تحقیق و توسعه در شرکت انجام شده است؟
محصولات در چهار دسته برای صنعت خودرو، لوازم خانگی، صنعت ساختمان و موارد خاص صنعتی تولید می‌شود. به عنوان مثال در سالن‌های تولید خاص که تجهیزاتی با سروصدا یا ارتعاشات زیاد دارد، تیم R&D به صورت موردی روی این موارد چه در صنایع و در چه ساختمان‌سازی کار می‌کند تا این صدا و لرزش در مرکز تولید صدا دفع شود. طی همکاری و عقد قرارداد با دانشگاه علم و صنعت توانستیم رفتار مواد ایزولاسیون را در صنعت خودرو با مدل‌های کامپیوتری شبیه‌سازی کنیم و هزینه‌های تست و طراحی به شدت کاهش پیدا کرد.
در همین راستا می‌توانیم با بهره‌گیری از دانش فنی و خصوصیات رفتار مواد را در شرایط مختلف طراحی و خودروهای مختلف قبل از این که روی خودرو نصب شده یا نمونه اولیه تولید شود، می‌توانیم به صورت کامپیوتری مدل‌سازی کنیم و خروجی کار، بومی‌سازی دانش فنی طراحی محصولات ایزولاسیون داخلی در زمینه NVH شد که هم در زمان و هم در هزینه‌های آزمایشگاهی به شدت کاهش ایجاد کرده است. اگر در گذشته با ده‌ها نمونه به جواب می‌رسیدیم در حال حاضر با تعداد کمی نمونه‌سازی به جواب قطعی مورد نظر خودروساز دست پیدا می‌کنیم.
در حال حاضر محصولات این شرکت در چه خودروهایی دیده می‌شوند؟
تقریبا روی تمام خودروهای تولید داخل دیده می‌شود. ما به جز موکت‌های کف خودرو که سوزنی هستند، یکسری خطوط موکت تافتینگ هم وارد کردیم.
شما در تامین این قطعات به عنوان سورس اصلی شناخته می‌شوید؟
ما؛ سورس اصلی هستیم و عمده بازار را در اختیار داریم. موکت‌های کف و کفپوش‌های خودرو، ایزولاسیون فایروال خودرو چه داخلی و چه خارجی، ایزولاسیون کانال گیربکس، ایزولاسیون عایق در موتور و عایق اگزوز همه محصولات شرکت پروزن است. همچنین عایق محافظ حرارتی باتری هم محصول این شرکت است؛ در بخش محافظ حرارتی باتری محصولی را ارائه کرده‌ایم که عمر باتری را افزایش می‌دهد. در شرایط گرمای شدید محفظه موتور عملکرد باتری خودرو به شدت کاهش می‌یابد اما این کاور باتری به دلیل مقاومت حرارتی، جلوی کاهش طول عمر باتری را خواهد گرفت.
شرکت‌های مختلفی در زمینه موکت و کفپوش فعالیت می‌کنند. تفاوت پروزن با این شرکت‌ها چیست و تولیدات پروزن در مقایسه با این شرکت‌ها چه ویژگی‌هایی دارد؟
شرکت‌هایی که برای موکت در ایران فعالیت می‌کنند، عمدتا موکت ساختمانی و برای مصارف خانگی می‌زنند و در کنار آن توسعه فعالیت برای صنعت خودرو داده‌اند. در شرکت پروزن این روند برعکس بوده است. خطوط موکت، منسوجات نبافته، نمدهای صنعتی و لایه‌های سنگین، همگی مختص صنعت خودرو طراحی شده و استانداردها پیش‌بینی شده به گونه‌ای بوده که به راحتی پاسخگوی کل استانداردهای صنعت خودرو است. صنعت خودرو نسبت به صنایع ساختمانی به مراتب استانداردهای سخت‌تری دارد.
صنعت ساختمان مبحث آتش‌سوزی و آتش‌گرفتن اهمیت بیشتری در مقایسه با صنعت خودرو دارد که ما در تولید محصولات ضدآتش هم دانش‌بنیان شدیم و دانش فنی کامل را در اختیار داریم.
دانش فنی اولیه از کشور اسپانیا وارد شد و بعد با یک مرکز توسعه و تحقیق قوی و استفاده از نیروهای متخصص جوان و کارآمد داخلی به درجه‌ای رسیدیم که توانستیم دانش فنی صادر کنیم و دانش بنیان شدن شرکت هم گواه همین مدعاست و به تعمیق ساخت داخل کمک می‌کند. شرکت پروزن شاید جزو معدود شرکت‌هایی است که هم در حوزه لوازم خانگی، هم ساختمان هم خودرو تعمیق ساخت داخل کرده، یعنی سعی می‌کند با تولید محصولات ایزولاسیون صوتی و حرارتی و همچنین بخشی از عایق های ارتعاشی جلوی واردات محصولات را از خارج کشور بگیرد.
واقعیت امر این است که بحث تحریم در دو، سه سال اخیر به این روند کمک کرد و گاه افزایش نرخ ارز به توجیه‌پذیری تولید داخل در پروزن کمک کرده است. شرکت پروزن از بدو شروع کار تا کنون صادرکننده هم بوده و محصولات خود را به کشورهای مختلفی صادر می‌کرده است.
پروزن جزو معدود شرکت‌هایی است که به چین صادرات داشته، معمولا همه کشورها از چین واردات دارند. محصولاتی که به چین صادر می‌کردیم؛ محصولات لایه‌های سنگین پلیمری و یکسری لایه‌های لمینه شده با نمدهای صنعتی که برای صنعت خودرو استفاده می‌شد.
در خلال بازدیدی که چینی‌ها از شرکت ما داشتند، مهندسی معکوس و به نوعی از دانش فنی ما به‌صورت غیرقانونی استفاده کردند که باعث شد صادرات ما به چین قطع شود. استفاده از فرصت‌های مختلف برای پروزن در طول حیات کاری‌اش اهمیت ویژه داشته است.
در آن زمان هزینه حمل‌ونقل از چین به ایران برای واردات محصولات بسیار بالا بود اما کشتی‌ها در مسیر برگشت به چین خالی برمی‌گشت. با هزینه‌ای حدود یک دهم هزینه حمل چین به ایران، محصولاتمان را به چین صادر می‌کردیم. این یک فرصت بود که توانستیم در شرکت پروزن استفاده کنیم.
صادرات ما به ترکیه هم مشمول همین قضیه بود و این بهره‌مندی از فرصت‌ها باعث شدکه در سنوات مختلف ما سود صادراتی خوبی داشته باشیم. هر چند که در حال حاضر تحریم‌ها حجم صادرات ما را کاهش داده به خصوص که صنعت خودرو تحریم است تولیدات خودرویی به دلیل این که باید به قطعه‌سازان و خودروسازان بین‌المللی صادر شود، با چالش بسیاری روبه‌رو شده است ولی به این معنی نیست که در آینده با حل یا حذف شدن تحریم‌ها، نتوانیم صادرات داشته باشیم بلکه پتانسیل بالقوه صادرات بیش از گذشته خواهیم داشت.
به طور مشخص کدام کشورها و چه خودروسازهایی بهترین بازار صادراتی هستند؟
در قراردادهای پسابرجامی شرکت پروزن تقریبا برای تمام خودروهایی که قرار بود در ایران تولید شود، محصول و قرارداد داشت؛ چه با ایکاپ چه با سایپا- سیتروئن. چون که محصولات ما در تمام خودروها استفاده می‌شود و حتی در آینده خودروهای برقی و هیبرید هم به محصولات NVH یا ایزولاسیون و محصولات تزئین داخل نیاز دارند. خودرو چه برقی باشد و چه هیبرید و درون‌سوز و دوگانه‌سوز و… موکت کفپوش و ایزولاسیون داشبورد یا ایزولاسیون به عایق در موتور نیاز دارد. در خودروهای مختلف طراحی برخی از این مواد تغییر می‌کند اما حذف نمی‌شود.
بنابراین به برند خاص یا مدل خاص یا کلاس خاصی از خودروها ارتباط پیدا نمی‌کند و در تمام خودروها استفاده می‌شود. زمانی که ما صادرکننده مواد ایزولاسیون برای قطعه‌سازان بین‌المللی بودیم، به قطعه‌سازان بزرگ در کشورهای ایتالیا، فرانسه، چین، ترکیه و کره جنوبی،اروپای شرقی، لهستان و جمهوری چک که صنایع خودرو نوپا داشتند، صادرات خوبی داشتیم. این صادرات را در مقدار کم به صورت مواد اولیه نیم‌ساخته به ترکیه صادر می‌کنیم که در آنجا تبدیل به قطعه می‌شود و تحویل می‌دهند اما حجم آن به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.
روی تمام محصولاتی که مواد اولیه قابلیت داخلی‌سازی داشته باشند نسبت به داخلی‌سازی اقدام کرده‌ایم. گلایه ما از سیاست‌گذاران کلان صنعتی و پتروشیمی کشور این است که صنایع پتروشیمی در حال حاضر زیر نظر وزارت نفت بوده و مصرف‌کنندگان محصولات پتروشیمی همگی صنایع هستند. در توسعه محصولات پلیمری و پتروشیمی توفیق بسیار اندکی داشته‌ایم؛ یعنی در تولید محصولات پایین‌دستی پتروشیمی، پلیمرهای مهندسی بسیار محدودی تولید می‌کنیم. پلیمرهایی از جمله EPDM و EVA به‌رغم آن‌که تمام خوراک اولیه در کشور موجود است، کاملا وارداتی هستند.
به عبارت دیگر پتروشیمی کشور ما تنها پلیمرهای اصلی یا اولیه مانند پروپیلن، پلی استر و پلی اتیلن را تولید می‌کند. شاید اگر سیاست‌گذار به این فکر می‌افتاد که توسعه این بخش را به دست بخش خصوصی بسپارد، شرایط بهتر بود. البته بخش خصوصی هم در برخی حوزه‌ها وارد شد اما عملا توفیق چشمگیری در بعضی صنایع پتروشیمی پلیمری نداشته است.
در بخشی از داخلی‌سازی که به سرمایه‌گذاری‌های سنگین نیاز دارد مانند تولید EVA یا BPDM پروژه ملی می‌شود. اما در سایر رشته‌ها تقریبا تمام مواد را داخلی کرده‌ایم. در گذشته برخی افزودنی ها و روغن‌های خاص را که برای تولید محصولات نیاز داشتیم، وارد می‌کردیم اما بعد از آن تقریبا تمام روغن‌های موردنیاز را داخلی‌سازی کردیم، الیاف مورد نیاز هم صد درصد داخلی‌سازی شده است.
تکنولوژی ساخت و تولید قالب و حتی بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات ما هم داخلی‌سازی است و تلاش کرده‌ایم آنچه در کشور قابلیت تهیه یا ساخت دارد، وارد نکنیم. این یک اصل کلی در پروزن بوده و تا امروز به این اصلی و قانون پایبند بودیم که ممکن است با یک فاصله زمانی به هدف نهایی رسیده باشد. بنابراین در حال حاضر هیچگونه مواد وارداتی به‌جز پلیمرهای مهندسی نداریم و پلیمرهای مهندسی از جمله پروژه‌هایی است که در ابعاد ملی و منطقه‌ای انجام می‌شود.
تمام فرصت‌هایی که برای ایران بود، به دست عربستان رسیده و سایت تولید EVA و EPDM در کشورهای دیگر راه‌اندازی شد. این در حالی است که می‌توانستیم این سایت‌ها را در کشور داشته باشیم. خط لوله غرب پلی اتیلن کشور را داریم و در کنار آن می‌توانستیم کارخانجات تولید پلیمرهای مهندسی احداث کنیم.
