باورهای نادرست درباره باتری خودرو

مصطفی یرنگ * – به ‌عنوان مثال شخصی کاور روی باتری را باز کرده و اظهار می‌کند درون باتری مدل اتمی اسید وجود دارد و باتری نه خشک بوده و نه اثری از اتم درون آن است! در نمونه دیگر عنوان می‌شود که تولیدکنندگان با بستن دریچه‌های بالای باتری و قطع دسترسی به‌سلول باتری، اجازه افزودن آب مقطر به‌آن را نمی‌دهــــــند تا باتری پس از اتمام تاریخ گارانتی معیــــــــوب شود و مصرف‌کننده مجـــــــبور شود مجدد این قطــــعه را خریداری کند.

مثال‌های بالا تنها چند نمونه از باورهای نادرست میان برخی مصرف‌کنندگان باتری است که در جامعه رواج دارد. اما وظیفه شفاف‌سازی و توضیح درباره این‌گونه مسائل برعهده فعالان این صنعت به‌خصوص رسانه‌های تخصصی مانند «دنیای‌خودرو» است که پل ارتباط تولیدکنندگان با مصرف‌کنندگان هستند. 

حال قصد داریم از طریق این سایت هر بار درخصوص تعدادی از باورهای نادرست در این زمینه مطالبی را صرفا به‌شکل علمی به‌مخاطبانمان ارائه دهیم.

چرا باتری اتمی اسید دارد؟

در ابتدا لازم است عنوان کنیم که واژه اتمی صرفا نشأت‌گرفته از یک تشابه اسمی با یک برند باتری داخلی بوده که از پیشگامان تولید باتری‌های خودرویی سیلد (باتری‌های بدون نیاز به نگهداری) بوده است. مانند دلکو که نام یک برند تولیدکننده قطعات خودرو است که نام آن در ایران برای همیشه روی قطعه مقسم برق خودرو باقی مانده است.

بنابراین نتیجه می‌گیریم خبری از انرژی اتمی در باتری خودرو نیست. باتری‌های خودرویی استارتری که با نام  SLI  (starting, lighting, ignition) در دنیا شناخته می‌شوند، از نوع سرب-اسیدی هستند که همان‌طور که از اسم آن پیداست، در آن‌ها از سرب و اسید استفاده شده است.

درواقع ترکیب اسید سولفوریک و آب‌مقطر با چگالی مخصوص به‌عنوان الکترولیت باتری نقش اساسی در ماهیت باتری دارد و بدون الکترولیت عملا بین صفحات مثبت و منفی (آند وکاتد) هیچ‌گونه واکنشی ایجاد نمی‌شود و فرآیند شارژ و دشارژ امکان‌پذیر نیست. همچنین بسته بودن دریچه‌های بالای باتری به‌معنی خشک بودن باتری و نبود الکترولیت نیست.

باتری‌ سیلد چیست؟

چرا دریچه‌های دسترسی به سلول‌های باتری در فرآیند تولید بسته می‌شود و آیا تولیدکنندگان با محدود کردن امکان اضافه کردن آب‌مقطر قصد ایجاد هزینه خرید مجدد برای مصرف‌کنندگان را دارند؟

در پاسخ باید گفت درواقع این محدودیت به‌طراحی باتری‌های جدید که در دنیا با نام باتری‌های SMF (Sealed maintenance free) یا باتری‌های بدون نیاز به نگهداری شناخته می‌شود، مربوط می‌شود.

دلیل اینکه در گذشته تمام باتری‌ها دارای دریچه‌های پیچی بودند و از طریق آن‌ها مصرف‌کننده می‌توانست به‌سلول‌ها آب‌مقطر اضافه کند این بود که نوع آلیاژ سرب و صفحات به‌کار رفته در باتری‌ها به‌گونه‌ای بود که در فرآیند شارژ و دشارژ، مقدار زیادی از آب الکترولیت باتری به‌واسطه واکنش شیمیایی و حرارت بالا از بین می‌رفت و با کاهش سطح آب، چگالی الکترولیت به‌شدت افزایش می‌یافت و عدم اضافه کردن آب‌مقطر و رساندن سطح و چگالی الکترولیت به‌مقدار مناسب به‌صفحات باتری صدمات زیادی وارد می‌کرد. درحالی ‌که باتری‌های امروزی به‌صفحات مدرنی معروف به پلیت‌های کلسیمی (ca-ca)  مجهز هستند و حین فرآیند شارژ و دشارژ مقدار بسیار اندکی از آب الکترولیت از طریق منافذ تنفسی باتری از دست می‌رود و عملا هیچ‌نیازی به‌اضافه کردن آب‌مقطر به‌الکترولیت وجود ندارد و درصورت سلامت سیستم شارژ باتری خودرو، باتری می‌تواند تا پایان عمر فیزیکی خود با همان حجم الکترولیت اولیه به‌کار خود ادامه دهد.

درپایان از خوانندگان محترم «دنیای‌ خودرو» دعوت می‌شود در صورت داشتن هرگونه سوال درخصوص باتری خودرو از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۶۷۴۰۰۰ آن را با بخش فنی در میان بگذارند تا در شماره‌ های آینده به آن پاسخ داده شود.

*  قائم‌مقام شرکت «دورنا باتری»  و رئیس کمیته «INEC TC21» ایران